Konopie indyjskie są stosowane jako lek ziołowy od tysięcy lat, a ostatnie badania wskazują na obiecujące nowe zastosowania w medycynie. Jak dotąd, wykazały, że marihuana jest bezpieczna w łagodzeniu objawów raka, w tym nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, bólu i hamowaniu wzrostu guza. 

Skuteczność stosowania marihuany na raka: badania naukowe

Naukowcy są szczególnie zainteresowani potencjalnymi zastosowaniami kannabinoidów w leczeniu raka ze względu na ich zdolność do regulowania szlaków cyklu komórkowego. To wywołuje wiele korzystnych efektów, takich jak zapobieganie wzrostowi guza, blokowanie cyklu komórkowego i śmierć komórki nowotworowej. Kannabinoidy wpływają na nowotwory mózgu, prostaty, okrężnicy i odbytnicy, piersi, macicy, szyjki macicy, tarczycy, skóry, trzustki i limfy. Jednak ich pełny potencjał nie został jeszcze poznany. 

Przegląd Kannabinoidy w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią: wymioty, ból związany z rakiem i wzrost guza został opublikowany w Molecular Sciences. Omówiono w nim aktualną wiedzę na temat właściwości medycznej marihuany w leczeniu trzech różnych skutków ubocznych raka – łagodzeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, bólu związanego z rakiem i rozwoju guza. Odkrycia sugerują, że kannabinoidy mogą być stosowane w celu wyeliminowania niektórych skutków ubocznych raka i ograniczenia wzrostu guzów. Brak badań klinicznych stanowi wyzwanie dla ich stosowania u pacjentów. 

Żadna agencja regulacyjna nie zatwierdziła stosowania kannabinoidów w terapii efektów ubocznych leczenia onkologicznego poza nudnościami.

Rola kannabinoidów w leczeniu raka

Kannabinoidy dzieli się na endogenne (endokannabinoidy) i fitokannabinoidy. Szerokiego terminu kannabinoidy używamy w odniesieniu do wielu naturalnie występujących związków (THC i CBD), a także kilku syntetycznych analogów. Endogenne kannabinoidy to związki, które aktywują receptory kannabinoidowe, ale są wytwarzane naturalnie przez ludzki organizm. Zidentyfikowano dwa kluczowe endogenne kannabinoidy: anandamid (AEA lub arachidonoiloetanoloamid) i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG). Wpływają na obszary mózgu, które odpowiadają za szczęście, pamięć, rozumowanie, koordynację, uwagę, ruch oraz percepcję zmysłową i czasową. 2-AG i anandamid są najczęściej badanymi endogennymi kannabinoidami. Chociaż ich struktury są dość podobne, mają one różne funkcje fizjologiczne i patologiczne.

Fitokannabinoidy są kannabinoidami, które występują naturalnie w roślinach konopi. Niektóre rośliny kwitnące, wątrobowce i grzyby zawierają te bioaktywne substancje naturalne, które mają potencjał w leczeniu ludzkich dolegliwości.

Syntetyczne kannabinoidy

Syntetyczne kannabinoidy, są wytwarzanymi przez człowieka substancjami chemicznymi. Nie przeprowadzono wielu badań nad ich wpływem na ludzki mózg. Wiadomo, że niektóre z nich mają większe powinowactwo niż marihuana do receptorów komórkowych, na które wpływa THC. Przez to mogą mieć znacznie silniejsze działanie. W porównaniu z wcześniej omówionymi kannabinoidami wynikające z tego skutki lecznicze mogą być bardziej nieprzewidywalne i szkodliwe.

Paliatywne leczenie raka oparte na konopiach indyjskich

Naukowcy rozpoczęli badania nad zastosowaniami terapeutycznymi kannabinoidów w leczeniu skutków ubocznych terapii i objawów związanych z nowotworem w latach 70. Stwierdzono, że CBD ma różne cenne zastosowania w leczeniu choroby onkologicznej, w tym hamowanie komórek złośliwych, łagodzenie bólu związanego z rakiem i zmniejszanie niekorzystnych skutków chemioterapii, takich jak nudności i wymioty. 

„W badaniu z udziałem 163 pacjentów stwierdzono, że pomimo świadomości skutków ubocznych i potrzeby solidnych dowodów, chorzy na raka skłaniają się ku leczeniu medycznymi konopiami indyjskimi. Wyniki ankiety wykazały, że marihuana medyczna była zwykle stosowana w celu ułatwienia zasypiania (53%), łagodzenia bólu (47%) i niepokoju (46%) oraz poprawy apetytu (46%)”. – czytamy w przeglądzie

Leczenie medyczną marihuaną w onkologii

Zaskakujące jest to, że 29% z badanych było zainteresowanych wypróbowaniem terapii kannabinoidami jako leczenia raka. Podobnie, ankieta przeprowadzona w celu zbadania stosowania konopi indyjskich wśród 612 pacjentów z rakiem piersi wykazała, że wielu pacjentów stosuje cannabis w leczeniu objawów związanych z rakiem. Większość z nich nie omawia tego z lekarzami i raczej uzyskuje informacje ze źródeł internetowych, rodziny i przyjaciół.

„42% respondentów zgłosiło, że używa konopi indyjskich w celu złagodzenia objawów, w tym bólu (78%), bezsenności (70%), lęku (57%), stresu (51%) oraz nudności i wymiotów (46%). 75% respondentów stwierdziło, że marihuana była bardzo pomocna w leczeniu ich objawów. Ponadto, gdy zapytano ich o zainteresowanie wykorzystaniem ich w celach leczniczych, 64% odpowiedziało, że są bardzo zainteresowani, 23% odpowiedziało, że trochę, a 13% nie było lub było minimalnie zainteresowanych”. – czytamy w badaniu

To historie pacjentów opisujące skuteczność kannabinoidów są głównym powodem wzrostu ilości recept na oleje z konopi indyjskich i kwiaty.

Marihuana jako terapia w walce z chorobą nowotworową

Naukowcy zbadali 152 osoby w wieku 18 lat i starsze, które otrzymały leczenie w ośrodku w Holandii z powodu raka płaskonabłonkowego. Celem było zbadanie opinii pacjentów na temat stosowania kannabinoidów w leczeniu medycznym. Łącznie 65% ze 152 badanych otrzymało leczenie z celem paliatywnym, podczas gdy ponad 40% (65 badanych) otrzymało immunoterapię. Kwestionariusz zawierał pytania dotyczące przyjmowania kanabinoli, czynników socjodemograficznych i charakterystyki klinicznej. 

W zależności od udzielonych odpowiedzi pacjenci zostali podzieleni na jedną z następujących kategorii: (1) nigdy nie stosowali kannabinoidów, (2) rekreacyjne stosowanie kannabinoidów w przeszłości, (3) medyczne stosowanie kannabinoidów w przeszłości, (4) obecne rekreacyjne stosowanie kannabinoidów i (5) obecne medyczne stosowanie kannabinoidów. Następnie obliczono częstotliwość spożycia kannabinoidów w każdej grupie.

„Zgodnie z raportem prawie 25% uczestników używało kannabinoidów do celów leczniczych. Około 23% osób obecnie nieużywających kannabinoidów zgłosiło możliwe przyszłe zastosowanie medyczne. W porównaniu z populacją ogólną, pacjenci chorzy na raka spożywają znacznie większe ilości konopi”.  – czytamy w badaniu

Marihuana chroni przed HPV

Badanie kliniczno-kontrolne przeprowadzone na Ohio State University wykazało, że długotrwałe używanie marihuany może działać jako czynnik ochronny przed rakiem HPV. Analiza dowiodła, że regularne używanie marihuany przez wiele lat obniżyło prawdopodobieństwo wystąpienia raka wywołanego wirusem HPV. Wspomniano, że THC może potencjalnie chronić przed rakiem jamy ustnej poprzez działanie immunomodulujące. Kannabinoidy niszczą komórki nowotworowe mięsaka prążkowanokomórkowego i nerwiaka zarodkowego oraz zatrzymują cykl komórkowy w komórkach mięsaka prążkowanokomórkowego u dzieci. Co więcej, badacze donoszą, że ekspresja CB1 może przyczynić się do zaciemnienia glejaka wielopostaciowego u dzieci. Inny przegląd dotyczący roli kannabinoidów w onkologii pediatrycznej wskazał, że większość wcześniejszych badań opierała się na ostrej białaczce limfoblastycznej.

Marihuana jako sposób na redukcję nudności i wymiotów u chorych na raka

Udowodniono, że medyczna marihuana jest bezpieczna w leczeniu raka. Ma wpływ na nowotwory mózgu, prostaty, okrężnicy i odbytu, piersi, macicy, szyjki macicy, tarczycy, skóry, trzustki i limfy. Psychoaktywny THC łagodzi ból, zmniejsza stan zapalny i działa jako przeciwutleniacz. Niewiele leków, w tym Dronabinol (Marinol), Nabilone (Cesamet) i Nabiximol, które zawierają mieszankę CBD i THC, zostało zatwierdzonych do stosowania w USA w przypadkach, w których inne metody leczenia zawiodły. Dronabinol występuje zwykle w postaci kapsułki. Jest stosowany w celu złagodzenia nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią. Nabilon, zwykle przyjmowany doustnie, jest syntetycznym kannabinoidem. Ma strukturę podobną do THC. Stosuje się go w także w celu złagodzenia nudności. 

Kannnabinoidy zarejestrowane przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) są zalecane do stosowania w leczeniu nudności i wymiotów związanych z chemioterapią , które nie reagują na tradycyjne leki przeciwwymiotne.

W połowie lat 70. brak rozwiązania na wymioty i nudności spowodowane chemioterapią wzbudził zainteresowanie marihuaną wśród onkologów. Jedno z badań, przeprowadzone w 1975 wykazało, że THC ograniczyło skutki uboczne siedmiu leków przyjmowanych na nowotwór. W połowie lat 90. FDA zatwierdziła syntetyczne THC jako lek przeznaczony pacjentom przechodzącym chemioterapię, której towarzyszyły silne nudności i wymioty. Na rynek trafił również nabilon, całkowicie syntetyczny kannabinoid znany jako lek Cersamet.

Marihuana medyczna w leczeniu bólu u pacjentów onkologicznych

Najwcześniejsze zastosowania kannabinoidów w onkologii miały na celu terapię bólu wynikającego
z leczenia i walki z rakiem. Później, konopie zostały wyparte przez opioidy. Badania wykazały, że są one skuteczne w przypadku długotrwałego stosowania i nie powodują oporności na leki. W dużym badaniu pacjentów onkologicznych stosujących marihuanę naukowcy obserwowali ich stan przez okres 6 miesięcy. Dane wykazały, że większa część pacjentów zgłosiła poprawę jakości życia i zmniejszenie stosowania opioidów.

Inne wyniki, obejmują trzytygodniowe badanie krótkoterminowe dotyczące stosowania nabiximoli u pacjentów z zaawansowanym bólem nowotworowym, którzy zoptymalizowali stosowanie opioidów. Stwierdzono, że silne dane przedkliniczne na zwierzętach i znaczna liczba obserwacji potwierdzają skuteczność konopi indyjskich w leczeniu bólu nowotworowego.

2970 pacjentów onkologicznych leczyło się medycznymi konopiami indyjskimi w latach 2015-2017.

„Łącznie 26,7% pacjentów stwierdziło, że wcześniej używało konopi indyjskich. Celem tego badania było zbadanie bezpieczeństwa i skuteczności terapii medyczną marihuaną oraz opisanie epidemiologii pacjentów z rakiem, którzy je otrzymali. Nowotwory piersi (20,7%), płuc (13,6%), trzustki (8,1%) i jelita grubego (7,9%) występowały najczęściej, a rak w stadium 4 stanowił 51,2% przypadków. Łącznie 902 pacjentów (24,9%) zmarło, a 682 (18,8%) przerwało leczenie po sześciu miesiącach obserwacji. 1211 (60,6%) z pozostałych pacjentów udzieliło odpowiedzi, a 95,9% stwierdziło, że ich stan uległ poprawie. Na podstawie tych informacji badacze doszli do wniosku, że marihuana wydaje się być dobrze tolerowaną, skuteczną i bezpieczną opcją dla pacjentów w leczeniu bólu i innych objawów związanych z rakiem”. – czytamy w przeglądzie

Właściwości przeciwnowotworowe kannabinoidów

Naukowcy zainteresowali się terapeutycznymi zastosowaniami kannabinoidów w leczeniu raka ze względu na szereg korzystnych właściwości. Kannabinoidy mogą regulować szlaki cyklu komórkowego związane z rakiem poprzez wiązanie się z receptorami CB1 lub CB2. Powoduje to wiele pożądanych efektów w terapii przeciwnowotworowej, w tym zapobieganie wzrostowi guza, blokowanie cyklu komórkowego i szybką śmierć komórek raka. Stwierdzono, że kannabinoidy działają niezależnie od niektórych receptorów, ale także zależą od innych receptorów, takich jak TRPV1. Wiele badań wykazało, że leczenie THC i CBD hamuje przerzuty. Analizy przedkliniczne dały zachęcające wyniki. Pokazują, że ekstrakty z THC:CBD, THC:CBG lub THC:CBD wykazują działanie przeciwnowotworowe przeciwko wzrostowi raka płaskonabłonkowego.

Przeprowadzono analizę, aby określić związek między składem chemicznym THC, CBD, CBG i CBN oraz dwudziestoma głównymi terpenami. Kiedy proliferacja staje się niekontrolowana, prowadzi do zmian nowotworowych. Badacze zbadali więc skuteczność kannabinodiów i terpenów w zapobieganiu proliferacji raka i zmniejszaniu stanu zapalnego.  

• Terpinolen, eukaliptol, P-cymen β-mircen wykazały aktywność antynowotworową

Efekt anturażu (synergii)

Następnie badacze przeprowadzili analizę korelacji między terpenami i kannabinoidami. Odkryli, że istnieje dodatnia korelacja dla następujących par:

• α-pinen vs. CBD
• p-cymen vs. CBGA
• terpinolen vs. CBG
• Isopulegol vs. CBGA

Tylko kilka ekstraktów o wysokiej zawartości THC działało przeciwzapalnie. Jednak większość z nich wykazywała działanie przeciwnowotworowe. Badania potwierdzają podobny wpływ na komórki raka jamy ustnej. 

„Przeprowadzono eksperyment w celu oceny wpływu różnych stężeń 8-składnikowej mieszaniny kannabinoidów (CM) na proliferację komórek raka jamy ustnej Ca9-22. Podczas leczenia mieszaniną w różnych stężeniach w celu zbadania ich wzrostu, komórki Ca9-22 wykazywały wysoką cytotoksyczność. W odpowiedzi na dawki ekspozycji wynoszące 1 g / ml, poziomy apoptozy, autofagii, przeciwutleniaczy, stresu mitochondrialnego i DNA uległy pogorszeniu. Sugeruje to, że przy stężeniu wyższym niż 0,1 µg / ml kannabinoidy mogą mieć pozytywny wpływ na leczenie raka jamy ustnej.” – informują naukowcy

Medyczna marihuana w leczeniu nowotworu

Badacze odkryli również, że THC i inne indukują apoptozę komórek nowotworowych, w szczególności komórek glejowych, poprzez produkcję ceramidu. Złośliwe glejaki mogą być leczone za pomocą terapii konopiami. Wiele badań potwierdziło tezę, że kannabinoidy wpływają na szlaki sygnałowe związane z rakiem. 

Dane z tych źródeł, potwierdzają, że kannabinoidy mogą być stosowane jako uzupełnienie powszechnie stosowanych terapii w leczeniu raka. Niektóre wykazują bardziej skuteczne właściwości przeciwnowotworowe w przypadku konkretnych typów raka.

Wyciągi z całej rośliny często działały lepiej niż samodzielnie występujące THC. To zjawisko znamy od dawna w roślinnej terapii. Nazywamy je efektem anturażu.

„Funkcjonalność linii rakowych szyjki macicy była znacznie niższa w przypadku ekspozycji na izolat CBD, w porównaniu z ekstraktami z całej rośliny. W przypadku produktu full-spectrum zauważono większą częstotliwość śmierci komórek. Wyższe poziomy ekstraktów z THC wykazały, że zwiększają one śmiertelność komórek raka prostaty PC-3 i złośliwych komórkach czerniaka. Należy jednak zauważyć, że na skuteczność i reakcję na leczenie produktami z konopi indyjskich wpływają w różny sposób złożone interakcje między terpenami oraz innymi kannabinoidami. Wpływ układu endokannabinoidowego na proliferację, przerzuty, angiogenezę i genezę nowotworów może stanowić ważne źródło do tworzenia nowych metod leczenia raka”. – informują badacze

Perspektywy rozwoju terapii z wykorzystaniem marihuany w leczeniu raka

Efekty terapeutyczne marihuany były przedmiotem dyskusji i badań przez długi czas.  Niektóre leki na bazie THC, zostały już zatwierdzone przez FDA do stosowania w leczeniu nudności wywołanych chemioterapią. Różne inne leki kannabinoidowe są obecnie badane lub zatwierdzane do stosowania w leczeniu raka lub objawów związanych z chorobą. Oczywiście konieczne będzie przeprowadzenie dalszych badań w celu lepszego zrozumienia różnych zastosowania marihuany. Najbardziej interesujące jest, czy występują efekty synergii z kannabinoidami i tradycyjnymi lekami przeciwbólowymi w leczeniu raka. Potrzebne są badania kliniczne, które sprawdzą zdolność kannabinoidów do hamowania wzrostu guza lub przerzutów.

Jeżeli chcesz rozpocząć terapie medyczną marihuaną to sprawdź naszą zakładkę KLINIKI KONOPNE. Znajdziesz tam specjalistów z takich placówek jak KONOPNA KLINIKA, którzy umiejętnie poprowadzą twoją terapię.

Źródła:

1. Bathula P.B., Maciver B. (2024). Molecular Sciences. Cannabinoids in Treating Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting, Cancer-Associated Pain, and Tumor Growth