Haj biegacza, znany również jako runner’s high, to niezwykłe uczucie euforii i lekkości, które pojawia się u wielu osób podczas intensywnej aktywności fizycznej, szczególnie biegania. To naturalny efekt działania endorfin – związków chemicznych wytwarzanych przez nasz organizm, które działają jak naturalne opioidy, łagodząc ból i poprawiając nastrój. 

Co daje bieganie i dlaczego warto biegać?

Znacie to uczucie kiedy po wysiłku fizycznym macie wspaniały nastrój przez cały dzień? Ci, którzy uprawiają sport regularnie wiedzą, jak bardzo pozytywnie może wpływać to na nasz dobrostan. Ale czy zastanawialiście, się kiedyś co dzieje się dokładnie w naszym organizmie po wysiłku oraz skąd dokładnie bierze się ten stan euforii i szczęścia?

Codziennie lub regularne bieganie daje naturalny haj

Naukowcy odkryli, że w naszych ciałach znajduje się naturalny system, który reaguje na kannabinoidy. Jest nazywany układem endokannabinoidowym (ECS). Ten system pełni ważną rolę dla zdrowia. Pomaga kontrolować ruchy ciała, odczuwanie bólu, działanie układu immunologicznego, zdrowie psychiczne, sen, pracę jelit i procesy chroniące mózg. Wpływa na homeostazę, czyli balans naszego ciała. ECS istnieje i jest aktywny w organizmie, nawet u osób, które nie używają marihuany. Oprócz ludzi posiadają go także kręgowce i bezkręgowce.

Dlaczego bieganie jest zdrowe i jakie kannabinoidy wytrwarzają się w naszym ciele?

Kannabinoidy zawarte w konopiach oddziałują na system endokannabinoidowy. Oprócz tych kannabinoidów, których dostarczamy, używając, konopi, nasze ciała produkują swoje własne, naturalne endokannabinoidy. Są one pochodnymi wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Kwasy te są pochodnymi omega-3, które występują często w postaci suplementów diety. Jako tłuszcze nie są rozpuszczalne w wodzie, dlatego działają raczej miejscowo. Regulują one także przepływ neuroprzekaźników i wpływają na pracę układu nerwowego. Mogą one także odpowiadać za próg bólu.

Do naturalnych endokannabinoidów, które produkuje nasze ciało, należą m.in.:

• Anandamid (N-arachidonoiloetanoloamina, AEA) – naturalnie występuje także w ziarnach kakao, a aktywności fizyczne podnoszą jego stężenie. To wyjaśnia, dlaczego zarówno czekolada, jak i sport podnoszą nasz nastrój.
• 2-Arachidonoylglycerol (2-AG) – działa jako pełny agonista zarówno receptorów CB1, jak i CB2, odgrywając kluczową rolę w regulacji różnych procesów fizjologicznych.

Badanie wpływu biegania na wytwarzanie endokannabinoidów

Naukowcy postanowili dokładnie zbadać termin haju biegacza u zdrowych osób, oceniając zmiany nastroju i stężenia powyższych endokannabinoidów w osoczu przed i po 60-minutowym biegu na świeżym powietrzu. Publikacja badania pojawiła się w Sports. 

W badaniu wzięło udział 16 ochotników, których podzielono na grupy:

• 8 kobiet / 8 mężczyzn
• Częstotliwość biegania (4 okazjonalnych / 12 regularnych biegaczy)
• Mediana wieku wyniosła 36 lat.

Regularni biegacze, którzy biegali wytrzymałościowo co najmniej dwa razy w tygodniu to siedem kobiet, pięciu mężczyzn, pięciu uczestników w wieku poniżej 36 lat i siedmiu uczestników w wieku powyżej 36 lat. Podgrupa okazjonalnych biegaczy (wykonujących jeden lub mniej biegów wytrzymałościowych tygodniowo) składała się z jednej kobiety, trzech mężczyzn, trzech uczestników poniżej 36 lat i jednego uczestnika powyżej 36 lat. Uczestnicy zostali włączeni na podstawie badania fizykalnego i prawidłowej historii medycznej. Kryteria wykluczenia obejmowały ogólne nadużywanie alkoholu lub niedawne spożycie alkoholu, choroby sercowo-naczyniowe lub przewlekłe, ostre choroby, niedawne stosowanie leków, niedawne spożycie żywności (w ciągu 3 godzin przed badaniem), zażywanie narkotyków w ciągu ostatnich 12 tygodni oraz ciążę.

„Stężenia AEA i 2-AG były znacząco zwiększone po biegu, biorąc pod uwagę wszystkich uczestników (odpowiednio p < 0,0001, p < 0,0001, p < 0,01), przy czym stężenia 2-AG różniły się bardziej niż stężenia AEA. Stężenia obu endokannabinoidów wzrosły przed i po biegu u kobiet (p < 0,01), ale wzrost stężenia AEA był wyższy u kobiet niż u mężczyzn (p < 0,05). Wzrost stężenia po biegu wydawał się być bardziej wyraźny u okazjonalnych niż u regularnych biegaczy dla 2-AG, ale nie dla AEA” – czytamy w badaniu.

Pozytywny wpływ biegania na nastrój

Regularni biegacze doświadczyli silniejszej poprawy nastroju, w porówananiu do okazjonalnych. Stężenia endokannabinoidów po biegu były zwiększone niezależnie od wieku. Stężenia AEA i ich zmiany po biegu były mniej zależne od częstotliwości biegania i wieku niż stężenia 2-AG. Odkrycia naukowców zapewniają wgląd we wzajemne oddziaływanie ćwiczeń fizycznych, czynników fizjologicznych/psychologicznych i demograficznych, kładąc cenne podstawy pod przyszłe badania.

Endokannabinoidy takie jak arachidonoiloetanoloamid (anandamid, AEA) i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG) posiadają zdolność do przekraczania bariery krew-mózg ze względu na wysoką lipofilowość (zdolność do rozpuszczania się w tłuszczach), a tym samym mogą wiązać się z receptorami kannabinoidowymi w mózgu. Są biomarkerami, które mogą ilustrować fizjologiczne i psychologiczne skutki haju biegacza. AEA i 2-AG mają różne szlaki syntezy i degradacji, a także różną siłę działania w odniesieniu do ich głównych receptorów: AEA działa jako częściowy agonista receptora kannabinoidowego typu 1, podczas gdy 2-AG może wiązać się zarówno z receptorem kannabinoidowym typu 1, jak i 2 jako pełny agonista. Chociaż mechanizmy neurobiologiczne wywołujące haj biegacza nie zostały jeszcze wyjaśnione, dane z badań przedklinicznych sugerują, że endokannabinoidy są silnie zaangażowane w fizjologiczne szlaki.

Powód dla którego bieganie poprawia nastrój

Badania nastroju i stężeń AEA i/lub 2-AG były prowadzone już wcześniej. Oceniano w nich nastrój i jednocześnie analizowano stężenia AEA i/lub 2-AG z osocza przed i po wysiłku fizycznym (np. bieganiu lub jeździe na rowerze w warunkach laboratoryjnych). Zaobserwowano pozytywną korelację między poprawą nastroju a stężeniem endokannabinoidów w trakcie i po wysiłku fizycznym, a także zwiększone stężenie AEA po wysiłku fizycznym w porównaniu do stanu przed wysiłkiem fizycznym. Natomiast obserwowany wpływ ćwiczeń fizycznych na stężenie 2-AG był niespójny.

„Nasze badanie miało na celu ocenę nastroju i stężenia endokannabinoidów AEA i 2-AG w próbkach ludzkiego osocza oraz ich zmian przed i po biegu, biorąc pod uwagę cechy demograficzne (a mianowicie płeć i wiek) oraz częstotliwość biegania”. – informują naukowcy

Co czuli biegacze przed i po biegu?

Badanie interwencyjne zostało przeprowadzone zgodnie z Deklaracją Helsińską i wytycznymi ICH dotyczącymi Dobrej Praktyki Klinicznej. Uczestnikom zalecono wykonanie 60-minutowego biegu na świeżym powietrzu, a następnie i poinstruowano ich, aby biegli w możliwie stałym tempie, ponieważ wykazano, że sygnalizacja endokannabinoidowa zależy od intensywności ćwiczeń fizycznych. Wszyscy uczestnicy wyrazili pisemną świadomą zgodę przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań związanych z badaniem.

Na potrzeby badania lekarz pobrał ok. 3 ml krwi żylnej z przedramienia każdego uczestnika przez i po biegu. Oprócz pobrania krwi do analizy badacze ocenili także nastrój bezpośrednio przed i bezpośrednio po biegu (przed każdym pobraniem krwi) przy użyciu 11-punktowej skali numerycznej.

Uczestników poproszono o ocenę odpowiedzi na pytanie:

„Jaki jest Twój ogólny nastrój w tej chwili?” w skali od zera (najgorszy możliwy nastrój) do dziesięciu (najlepszy możliwy nastrój). 

„U mężczyzn wzrost stężenia AEA przed i po biegu był znaczący (p < 0,01), podczas gdy stężenie 2-AG wykazywało jedynie tendencję do wzrostu wartości przed i po biegu. Stężenia 2-AG wykazywały większą zmienność u mężczyzn niż u kobiet. Średnie stężenia 2-AG przed i po biegu były prawie dwa razy wyższe u mężczyzn (przed biegiem: 2,843 ng / ml; po biegu: 3,569 ng / ml) niż u kobiet (przed biegiem: 1,458 ng / ml; po biegu: 2,218 ng / ml)”. – informują badacze.

Codziennie bieganie a okazjonalne

Biorąc pod uwagę częstotliwość biegania, średnie stężenia AEA przed i po biegu były porównywalne w obu grupach. Jednak ze względu na nierównomierny rozkład uczestników w dwóch podgrupach i wynikającą z tego niewielką liczbę okazjonalnych biegaczy (12 regularnych biegaczy i 4 okazjonalnych) wartość informacyjna obliczonych statystyk dla okazjonalnych biegaczy jest ograniczona.

Dane wykazane w tym badaniu po raz pierwszy pokazują wpływ haju biegacza na nastrój i stężenie endokannabinoidów po 60-minutowym biegu na świeżym powietrzu u zdrowych ludzi, biorąc pod uwagę płeć, częstotliwość biegania i wiek uczestników badania. Nastrój wszystkich uczestników znacząco wzrósł po biegu, co jest zgodne z dobrze znanym poglądem, że ćwiczenia fizyczne mają korzystny wpływ na nastrój, uczucia i inne efekty, w których pośredniczy ośrodkowy układ nerwowy.

„Wzrostowi nastroju po biegu zaobserwowanemu w naszym badaniu towarzyszył wysoce znaczący wzrost stężenia AEA przed i po biegu, a także znaczący wzrost stężenia 2-AG, biorąc pod uwagę wszystkich uczestników. Wyniki są zgodne z wynikami niedawnego badania, w którym wykryto zwiększone stężenia AEA i 2-AG, a także euforię po 45-minutowym biegu na bieżni”. – czytamy w badaniu.

Efekty haju biegacza mogą nie tylko zmotywować nas do ćwiczeń, ale także pomóc nam w osiągnięciu lepszej kondycji. Moment, kiedy zmęczenie ustępuje miejsca poczuciu lekkości i radości, sprawia, że wiele osób uznaje bieganie nie tylko za formę aktywności fizycznej, ale także sposób na poprawę samopoczucia i radzenie sobie ze stresem. Haj biegacza to kwestia biologiczna, ale i psychologiczna, która łączy w sobie pasję, determinację i chęć przekraczania własnych granic.

Jeżeli szukasz więcej informacji o konopiach, to sprawdź naszą zakładkę AKTUALNOŚCI.

Źródła:

1. Weiermair T., Svehlikova E., Boulgaropoulos B., Magnes Ch., Eberl A. (2024). Sports. Investigating Runner’s High: Changes in Mood and Endocannabinoid Concentrations after a 60 min Outdoor Run Considering Sex, Running Frequency, and Age. Z linku: https://www.mdpi.com/2075-4663/12/9/232