Fentanyl należy do grupy opioidów, które powodują bardzo silne uzależnienie. Opioidy działają na receptory opioidowe w mózgu. Występują w substancjach naturalnych, np. w maku lekarskim. Można je także wyprodukować syntetycznie

Fentanyl – czym jest lek i substancja nielegalna?

Istnieją dwa rodzaje fentanylu – farmaceutyczny i wytwarzany nielegalnie. Oba są uważane za syntetyczne opioidy. Fentanyl jest przepisywany jako środek farmaceutyczny na receptę w przypadku przewlekłego bólu, silnego bólu nowotworowego, uszkodzenia nerwów, poważnych urazów, np. kręgosłupa i operacji.

Leki opioidowe działają w inny sposób niż leki NLPZ, takie jak ibuprofen. Pobudzają receptory opioidowe, które znajdują się w różnych częściach układu nerwowego. Te receptory hamują synaptyczne przekazywanie impulsów, które informują o bólu.

Fentanyl jest dostępny także nielegalnie na czarnym rynku. W obu formach powoduje szereg skutków ubocznych i ma silne ryzyko uzależnienia.

Zastosowania fentanylu – lek przeciwbólowy i narkotyk

Fentanyl to silny syntetyczny lek opioidowy zatwierdzony przez Food and Drug Administration do stosowania jako środek przeciwbólowy i znieczulający. Jest około 100 razy silniejszy niż morfina i 50 razy silniejszy niż heroina jako środek przeciwbólowy. Ten syntetyczny opioid znacznie lepiej rozpuszcza się w tłuszczach. Dzięki temu dużo łatwiej i szybciej przenika do mózgu.

Występuje w wielu formach. Jako lek, jest stosowany w leczeniu ostrego lub przewlekłego bólu i może być dostępny w postaci tabletek, jako plaster, lub podawany w zastrzykach. 

Przedawkowania opioidu wiążą się w dużym stopniu z nielegalną produkcją. Jest rozprowadzany na rynkach narkotykowych ze względu na działanie podobne do heroiny. Często dodaje się go do innych narkotyków ze względu na silne działanie. To sprawia, że narkotyki są tańsze, silniejsze, bardziej uzależniające i niebezpieczne.

Fentanyl jest produkowany do użytku na nielegalnym rynku narkotykowym na szeroką skalę. Spowodował epidemię zgonów w Stanach Zjednoczonych. Jest tam głównie przemycany z Meksyku. Co gorsze, władze nie są w stanie zakończyć działań karteli narkotykowych, które produkują fentanyl.

Problem z uzależnieniem od nielegalnego fentanylu

Agencja Reuters przeprowadziła dochodzenie w tej sprawie. Wykazało, że kontrole na laboratoria fentanylu przeprowadzone przez rząd Meksyku były ukierunkowane na te, które są już dawno nieaktywne.

Możliwymi przyczynami nieskutecznych nalotów mogą być te same problemy, które nękają Meksyk od dziesięcioleci. Kartele wykupują funkcjonariuszy rządowych, wojskowych i organów ścigania, by patrzyli w inną stronę i zabijali tych, którzy im się sprzeciwiają. Jeden z byłych członków kartelu powiedział agencji Reuters, że istnieje praktyka oddawania mniejszych laboratoriów w zamian za to, że większe mogą kontynuować działalność. Była powszechna na długo przed pojawieniem się fentanylu.

Fentanyl w formie leku również często jest sprzedawany. Nie jest stosowany zgodnie z zaleceniami i jest przekazywany osobom trzecim.

Skutki mieszania i przedawkowania fentanylu

Fentanyl i inne syntetyczne opioidy są substancjami, które najczęściej powodują przedawkowania. Nawet w małych dawkach mogą być śmiertelne. Każdego dnia ponad 150 osób umiera z powodu przedawkowania syntetycznych opioidów, takich jak fentanyl.

Różne narkotyki mogą zawierać śmiertelnie niebezpieczne stężenie fentanylu, którego nie da się zobaczyć. Niemal niemożliwe jest stwierdzenie, czy narkotyki zostały wzbogacone fentanylem, chyba że przetestuje się je za pomocą testów narkotykowych.

Czy w marihuanie jest fentanyl?

Wśród przeciwników legalizacji w Ohio, krążył mit o tym, że w marihuanie znajduje się fentantyl. Lekarz ze stanu obalił teorię, rozpowszechnią przez gubernatorów.

Lekarz specjalista ds. uzależnień z Ohio przyjrzał się tej teorii od strony naukowej.

Gubernator stanu Ohio Mike DeWine twierdził, że marihuana zawierająca fentanyl stanowi zagrożenie. Chciał wprowadzić zmiany legalizujące marihuanę dla dorosłych w ostatniej chwili w prawie zatwierdzonym przez wyborców. Jeden z lekarzy, który specjalizuje się w dziedzinie zapobiegania przedawkowaniu, wypowiedział się na ten temat. Powiedział, że teoria o tym, że marihuana zawiera fentanyl, została obalona i nie powinna być utrwalana. Zamiast tego władze powinny skupić się na prawdziwych problemach, takich jak fentanyl podawany w inny sposób.

7 listopada 2023 wyborcy w Ohio zatwierdzili propozycję głosowania w celu legalizacji marihuany dla dorosłych. Ohio jest 24. stanem, który zezwala na używanie konopi indyjskich.

6 grudnia, na kilka godzin przed upływem terminu, Senat Ohio zatwierdził HB 86, wprowadzając w ostatniej chwili zmiany do prawa zatwierdzonego przez wyborców. Nie udało im się wyeliminować domowej uprawy, ale zmniejszyli limit z 12 roślin do 6 i dodali kilka innych zmian do przepisów.

Gubernator Ohio wygłosił swój ostatni apel o zmianę prawa. Powtórzył powszechny mit na temat konopi indyjskich, że dilerzy narkotyków dodają do marihuany fentanyl. Od 2017 wiadomo, że trawka z fentanylem to mit. Lekarz z Harvardu, Dr. Grinspoon specjalizujący się w nadużywaniu opioidów powiedział to samo w 2021 roku.

„Niektóre narkotyki można palić, na przykład kokainę w postaci cracku. Fentanyl ma tendencję do rozpadania się od około 500 stopni (F), a całkowicie rozpada się w około 1000 stopni. Kiedy się spala, jest to 2000 stopni”.

Dodawanie fentanylu do kannabinoidów nie ma sensu, ponieważ w takiej formie nie działa.

Aerozol do nosa, tabletki podjęzykowe i inne formy fentanylu

Nielegalnie wytwarzany fentanyl jest dostępny na rynku narkotykowym w różnych postaciach, w tym płynnej i sproszkowanej.

Sproszkowany fentanyl wygląda jak wiele innych narkotyków. Powszechnie miesza się go z narkotykami takimi jak heroina, kokaina i metamfetamina, a następnie tworzy z niego tabletki, które przypominają inne opioidy na receptę. Narkotyki zawierające fentanyl są niezwykle niebezpieczne, a wiele osób może nie zdawać sobie sprawy z tego, się w nich znajduje.

Fentanyl w płynnej postaci może znajdować się w areozolach do nosa, kroplach do oczu, a także na papierkach lub tabletkach podjęzykowych.

Ten syntetyczny opioid bardzo silnie uzależnia. Często dochodzi do tego, że osoby uzależnione pobierają go z plastra i wstrzykują. Jest to bardzo ryzykowne, ponieważ niezwykle trudno jest ocenić wielkość dawki. Jest często mieszany z innymi narkotykami w celu zwiększenia jego siły działania.

Mieszanie fentanylu z innymi narkotykami może mieć nieprzewidywalne skutki i zwiększać ryzyko szkód:

• Fentanyl i amfetaminy mogą powodować zatrzymanie akcji serca i oddechu.
• Fentanyl i podtlenek azotu może powodować słabą kontrolę mięśni, co może prowadzić do utraty przytomności.
• Fentanyl i alkohol, benzodiazepiny oraz ketamina mogą powodować utratę przytomności i śmierć. Istnieje ryzyko zadławienia się wymiotami. Istnieje również ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego podczas mieszania fentanylu z niektórymi lekami, np. leki przeciwdepresyjne.

W jakich formach jest przyjmowany fentanyl?

• wciągany
• doustnie w postaci pigułek lub tabletek
• dodawany do plastrów

Sprzedawany samodzielnie lub w połączeniu z heroiną i innymi substancjami, został zidentyfikowany w fałszywych pigułkach. Naśladują leki farmaceutyczne, takie jak oksykodon.

Działania niepożądane leków zawierających fentanyl

Podobnie jak inne opioidowe leki przeciwbólowe, fentanyl wywołuje takie efekty, jak: relaksacja, euforia, ulga w bólu, uspokojenie, dezorientacja, senność, zawroty głowy, nudności i wymioty, zatrzymanie moczu, zwężenie źrenic i depresja oddechowa.

Jakie są skutki uboczne działania fentanylu i przedawkowania?

Przedawkowanie może powodować otępienie, zmiany w wielkości źrenic, sinicę, śpiączkę i niewydolność oddechową prowadzącą do śmierci. Obecność objawów, takich jak śpiączka, szpilkowate źrenice, które nie reagują na światło i depresja oddechowa, silnie sugeruje zatrucie opioidami.

Syntetyczne opioidy, w tym fentanyl, są obecnie najczęstszymi narkotykami powodującymi zgony w wyniku przedawkowania narkotyków w Stanach Zjednoczonych.

W 2010 roku w USA prawie 17 tysięcy osób zmarło od przedawkowania leków opioidowych na receptę. Liczba przekracza kilkukrotnie przedawkowania od heroiny i kokainy. Co więcej, gdy przedawkowania od innych narkotyków utrzymują się mniej więcej na stałych poziomach, przypadki śmierci od przedawkowania leków opioidowych na receptę stale rosną.

Według USAFacts, w 2022 roku 73 654 osoby zmarły z powodu przedawkowania fentanylu. To ponad dwukrotnie więcej zgonów niż trzy lata wcześniej, w 2019. Liczba zgonów spowodowanych fentanylem rośnie każdego roku w ciągu ostatniej dekady.

Kartele narkotykowe w Meksyku i nielegalnie produkowany opioid to ogromny problem w USA, którego nie da się zatrzymać. Jednak to nie tylko nielegalny fentanyl zabija. Od końca lat 90. Stany Zjednoczone doświadczają przepisywania przez lekarzy coraz większej ilości opioidów. Mają one na celu służyć jako silne leki przeciwbólowe w leczeniu ostrego bólu. To, co miało leczyć, zamieniło się w poważny problem społeczny. Wiąże się z uzależnieniem od leków opioidowych na wielką skalę i coraz większą liczbą przypadków śmiertelnych. Generuje także ogromne zyski firm farmaceutycznych.

Jeżeli zmagasz się z uzależnieniem od tej substancji, to nie bój się skorzystać z pomocy terapeuty.

Źródła:

1. Jot B. (2014). Marihuana leczy. Wydawnictwo MMJ
2. Rogowska-Szadkowska D. (2022). Komu pomaga medyczna marihuana. Wydawnictwo Krytyki Politycznej
3. Jorgic D., Botts J. (2023). Reuters. Under US pressure over fentanyl, Mexico wages “imaginary war on drugs”.Z linku: https://www.reuters.com/world/americas/under-us-pressure-over-fentanyl-mexico-wages-imaginary-war-drugs-with-raids-2023-12-21/
4. Herrington A.J. (2023). High Times. Majority of Los Angeles Overdose Deaths Caused by Fentanyl. Z linku: https://hightimes.com/news/majority-of-los-angeles-overdose-deaths-caused-by-fentanyl/
5. Adams M.B. (2023). High Times. Ohio Doctor Debunks Fentanyl-Laced Pot Myth Perpetuated by Governors. Z linku: https://hightimes.com/news/ohio-doctor-debunks-fentanyl-laced-pot-myth-perpetuated-by-governors/
6. De La Cruz L.L. Daily Press. Investigators seize fentanyl pills, illegal substances at “The House of Drip” in Hesperia. Z linku: https://eu.vvdailypress.com/story/news/crime/2023/08/28/investigators-seize-fentanyl-pills-illegal-substances-in-hesperia/70703935007/
7. Jones J.M. (2023). Gallup. Majority Now Say U.S. Losing Ground on Illegal Drug Problem. Z linku: https://news.gallup.com/poll/514142/majority-say-losing-ground-illegal-drug-problem.aspx
8. National Institute on Drug Abuse. Fentanyl. Z linku: https://nida.nih.gov/research-topics/fentanyl