Badanie przeprowadzone przez Stanford potwierdza, że ibogaina może być stosowana w leczeniu PTSD. Ibogainę wykorzystuje się także w leczeniu uzależnień od substancji takich jak heroina i kokaina.

Psychodeliki – czym jest ibogaina?

Psychodeliki przynoszą obiecujące efekty w psychoterapii. Ibogaina okazała się obiecująca w leczeniu wielu zaburzeń. Od dawna jest uważana za pomocną w leczeniu uzależnienia od heroiny i opiatów. Ostatnio została przedmiotem badań Uczelni Stanford, które wykazały, że może być również skuteczna w leczeniu zespołu stresu pourazowego (PTSD).

Psychoaktywna ibogaina

Ibogaina (10-metoksyibogamina) to psychodelik, występujący w naturalnym środowisku. Należy do rodziny tryptamin. Jej działanie jest złożone, ponieważ wpływa jednocześnie na kilka różnych neuroprzekaźników. Tryptaminy występują w roślinach, u zwierząt, oraz w ludzkim mózgu. Do znanych tryptamin naturalnych należy serotonina i melatonina. Część z tryptamin to substancje psychoaktywne – np. DMT lub LSD oraz opisywana ibogaina. Ibogaina jest organicznym związkiem chemicznym. Aby uzyskać pożądany związek, musi zostać wyekstrahowana z kory afrykańskiej rośliny Tabernanthe iboga. Podobne alkaloidy występują w innych roślinach z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Należą do nich Voacanga africana i Tabernaemontana undulata.

W zachodnio-środkowej Afryce niskie dawki ekstraktów z Tabernanthe iboga były stosowane przez rdzennych mieszkańców na zmęczenie, pragnienie i głód.

Wyższe dawki były zdolne do wywoływania stanów wizji. Są wykorzystywane do rytuałów inicjacyjnych podczas ceremonii religijnych. Historia medyczna ibogainy na Zachodzie rozpoczęła się na początku XX wieku. Została wskazana do stosowania jako środek pobudzający układ nerwowo-mięśniowy.

Psychodeliki w leczeniu uzależnień i PTSD

W latach 60. ibogaina zyskała wiele uwagi ze względu na potencjalne zastosowanie jako leku w terapii uzależnień od opiodów, kokainy czy alkoholu. Obecnie, okazała się także skuteczna w leczeniu PTSD (Zespół Stresu Pourazowego). 

Jak substancja psychodeliczna wpływa na terapię uzależnienia? Ibogaina może odwracać wpływ opiatów na ekspresję genów. Ekspresja genów to proces, w którym informacja genetyczna zawarta w genie zostaje odczytana i przepisana na jego produkty. Są one białkami lub różnymi formami RNA. Efektem ekspresji genu jest wytworzenie i biologiczne działanie jego produktu. Ekspresja genów podlega ścisłej kontroli ibogainy, co w rezultacie wpływa na neuroreceptory, przywracając je do stanu sprzed uzależnienia. Co więcej, uzależniające pętle i ścieżki w mózgu są odwracane.

Ibogaina ma złożone właściwości farmakologiczne, w tym szerokie spektrum działania w miejscach receptorów jako agonista (halucynogenny) i antagonista (przeciwdepresyjny). Odzwierciedla to jej szczególne właściwości kliniczne.

Głównymi miejscami docelowymi działania ibogainy są receptory NMDA, nikotynowe oraz opioidowe. NMDA są receptorami przekaźników glutaminianu, wapnia, asparaginianu, aminokwasów i glicyny. Glutaminian jest uważany za najważniejszy neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym. Neurony glutaminianu są główną siecią neuronalną kory mózgowej, która moduluje funkcje poznawcze, hipokamp (pamięć) i ciało migdałowate (emocje). Są one niezbędne dla utrzymania prawidłowych funkcji umysłowych.

Ibogaina działa na miejsca, w których znajdują się przekaźniki. Pełni funkcję antagonisty jako środek redukujący, łagodząc uszkodzenia ekscytotoksyczne w mózgu.

Zespół stresu pourazowego (PTSD)

Zespół stresu pourazowego (PTSD) to zaburzenie zdrowia psychicznego, które jest wywoływane przez przerażające wydarzenie. Osoba doświadcza go lub jest świadkiem. Objawy mogą obejmować retrospekcje, koszmary senne i silny niepokój, a także niekontrolowane, ciągle powracające myśli o wydarzeniu.

Większość osób, które przeszły przez traumatyczne wydarzenia, mogą mieć duże trudności z dostosowaniem się i radzeniem sobie z życiem codziennym. Choroba bardzo często dotyka weteranów wojskowych.

Naukowcy ze Stanford zbadali 30 weteranów sił specjalnych Stanów Zjednoczonych, z których wszyscy doznali jednego lub więcej urazów mózgu podczas służby wojskowej w wyniku powtarzających się wybuchów. Weterani z własnej woli zdecydowali się udać do Meksyku, gdzie leczenie ibogainą jest legalne. Tam poddali się terapii, aby złagodzić niektóre z ich objawów. Nie były w stanie zrobić tego żadne inne leki znane we współczesnej medycynie. 

„Żaden inny lek nigdy nie był w stanie, złagodzić funkcjonalnych i neuropsychiatrycznych objawów urazowego uszkodzenia mózgu. Wyniki są szokujące i zamierzamy dalej badać ten związek”. – poinformował dr Nolan Williams, profesor psychiatrii i nauk behawioralnych.

Lek o działaniu psychoaktywnym

Doświadczenia z ibogainą zostały opisane w badaniu. Opinie były podzielone – niezwykle intensywne doświadczenie w najlepszym przypadku i strasznie nieprzyjemne w najgorszym. Lek był podawany z magnezem w warunkach klinicznych, zgodnie z komunikatem prasowym Stanforda. Magnez ma na celu zapobiec powikłaniom sercowym, które były związane z ibogainą w przeszłości. Uczestnicy tego badania wypełnili kwestionariusz. Ocenili w nim swoje objawy przed podróżą do kliniki ibogainy w Meksyku prowadzonej przez Ambio Life Sciences. Zostali ponownie przebadani po otrzymaniu leczenia. 

Kliniki Ambio stały się ośrodkami badań i kulturowego wprowadzania terapii ibogainą. Założyciele mają łącznie ponad 40-letnie doświadczenie w prowadzeniu leczenia na różne sposoby. Oferują programy, szkolenia i zrównoważone pozyskiwanie leków. Zajmują się szerokim zakresem problemów, w tym detoksykacją narkotykową i leczeniem uzależnień, urazami mózgu, traumą emocjonalną, stanami neurodegeneracyjnymi, bólem oraz innymi problemami.

„Było kilku weteranów, którzy udali się do tej kliniki w Meksyku. Twierdzili, że po zażyciu ibogainy uzyskali znaczną poprawę we wszystkich dziedzinach swojego życia. Celem badania było scharakteryzowanie tej poprawy za pomocą ustrukturyzowanych ocen klinicznych i neurobiologicznych”. – powiedział Williams. 

Naukowcy ze Stanford stwierdzili, że przed rozpoczęciem leczenia wszyscy uczestnicy badania doświadczali poważnych objawów PTSD, depresji, lęku i myśli samobójczych. Według badania Stanford wszyscy uczestnicy doświadczali klinicznie znaczącego poziomu niepełnosprawności z powodu urazowych uszkodzeń mózgu. 23 spełniało kryteria zespołu stresu pourazowego, 14 – zaburzeń lękowych, a 15 – zaburzeń związanych z używaniem alkoholu. 19 z nich miało w swoim życiu skłonności samobójcze, a siedmiu próbowało wcześniej odebrać sobie życie. 

Według badaczy mężczyźni byli niezwykle inteligentni. Osiągali wysokie wyniki. Ich życia zmieniła niepełnosprawność funkcjonalna z powodu traumatycznego urazu mózgu (TBI), którego doświadczyli podczas wojny. Weterani byli gotowi spróbować wszystkiego, co ich zdaniem mogłoby pomóc im odzyskać życie jakie mieli przed urazem.

Dalsze wyniki badania ibogainy

Wyniki badania wykazały, że ibogaina może być przydatna w leczeniu objawów, których doświadczyli badani. Naukowcy ze Stanford ujawnili, że zanim zostali poddani leczeniu, uczestnicy mieli średnią ocenę niepełnosprawności wynoszącą 30,2 w skali oceny niepełnosprawności 2.0 Światowej Organizacji Zdrowia. Oznacza to, że wszyscy cierpieli na łagodną lub umiarkowaną niepełnosprawność. Liczba spadła do 5,1 po leczeniu ibogainą. Taki wynik oznacza brak niepełnosprawności. 

Poprawa trwała również poza fazą leczenia. Miesiąc po otrzymaniu ibogainy, czyli po zakończeniu badania, uczestnicy zgłaszali średnio 88% zmniejszenie objawów PTSD. 87% zgłosiło zmniejszenie objawów depresji i 81% zmniejszenie objawów lękowych. Testy poznawcze wykazały również poprawę koncentracji uczestników, przetwarzania informacji, pamięci i kontroli zachowań impulsywnych.

Dwóch uczestników zdecydowało się publicznie podzielić swoimi doświadczeniami z leczeniem ibogainą w komunikacie prasowym Stanford. Opisali swoje doświadczenia przed i po otrzymaniu leczenia. Craig, 52-letni uczestnik badania ze stanu Kolorado, służył 27 lat w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych. Powiedział badaczom ze Stanford, że wiedział, że potrzebuje pomocy, gdy zapomniał, jak ma na imię jego żona:

„Nie chciałem przyznać, że mam do czynienia z jakimikolwiek objawami związanymi z TBI. Myślałem, że kilka razy otrzymałem cios w głowę, aż do dnia, w którym zapomniałem imienia mojej żony. Od czasu leczenia ibogainą moje funkcje poznawcze zostały w pełni przywrócone. Poskutkowało to awansem w pracy i znacznie poprawiło moją zdolność w rozmowie z dziećmi i żoną”.

Status prawny ibogainy

Sean, 51-letni weteran z Arizony sześciokrotnie brał udział w walkach. Powiedział badaczom, że leczenie ibogainą uratowało mu życie:

„Przed leczeniem żyłem w chaosie z ciągłym uczuciem beznadziejności. Po ibogainie to uczucie ustąpiło”.

Pomimo reakcji weteranów, jak i formalnych badań, ibogaina jest uważana za narkotyk z Wykazu 1 we wszystkich 50 stanach USA. Według tej teorii nie ma żadnej wartości medycznej. Obecna sytuacja weteranów wojskowych w USA jest trudna. Szukają nadziei w terapii psychodelicznej. Nie otrzymują takiej pomocy w swoim kraju, szukają więc w Meksyku. Mimo to, ważne, że terapia jest skuteczna.

Z dobrych wiadomości, prezydent USA Joe Biden oficjalnie podpisał ustawę obronną, która zawiera przepisy dotyczące finansowania badań klinicznych. Dotyczą wpływu terapeutycznego potencjału psychodelików na członków czynnej służby wojskowej.

Prezydent podpisał ustawę o autoryzacji obrony narodowej (NDAA) na rok 2024. Zrobił to tydzień po jej otrzymaniu. Na ten temat wypowiedział się amerykański polityk, były oficer US Navy SEAL Dan Crenshaw, który stracił oko podczas wybuchu. Przyznał, że wprowadzenie przepisu dotyczącego badań w ramach NDAA ma ogromne znaczenie.

Today we got our legislation signed into law that will make the DOD conduct clinical trials on psychedelic treatments for PTSD and TBI. This is huge. Thousands of veterans and service members now know there might be light at the end of the tunnel for them.

While some jackasses…

— Dan Crenshaw (@DanCrenshawTX) December 22, 2023

Sekcja dotycząca psychodelików wymaga od Departamentu Obrony (DOD) ustanowienia pewnego procesu. Ma polegać na tym, że członkowie służby z zespołem stresu pourazowego (PTSD) lub urazowym uszkodzeniem mózgu mogą uczestniczyć w badaniach klinicznych. Obejmują one psylocybinę, MDMA, ibogainę i 5-MeO-DMT. Lista psychodelików została również rozszerzona o kwalifikowane alternatywne terapie roślinne.

W Polsce posiadanie roślin, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów z Tabernanthe iboga jest nielegalne.

Źródła:

1. Nature Medicine. (2024). Magnesium–ibogaine therapy in veterans with traumatic brain injuries. Z linku: https://www.nature.com/articles/s41591-023-02705-w
2. Narkopedia. Ibogaina. Z linku: https://narkopedia.org/Ibogaina
3. Science Direct. Ibogaine. Z linku: https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/ibogaine
4. Ambio Life. Z linku: https://ambio.life/
5. Maravelias P. (2024). High Times. Small Stanford Study Shows Ibogaine Could Be Used To Treat PTSD. Z linku: https://hightimes.com/psychedelics/small-stanford-study-shows-ibogaine-could-be-used-to-treat-ptsd/